Het energiesysteem verandert. Want een energiesysteem dat steeds meer gevoed wordt door duurzame energiebronnen moet zich aanpassen aan de grillen van de natuur. Tegelijkertijd zien we dat we meer en meer elektrische apparatuur gaan gebruiken, zoals elektrische auto's en warmtepompen. Er ontstaat een energiesysteem dat lokaal erg kan verschillen en waar allerlei (nieuwe) spelers een bijdrage aan leveren. Dit vraagt aanpassingen en vernieuwingen, zonder af te doen aan de betrouwbaarheid en betaalbaarheid van de energievoorziening. 

Systeemintegratie
neemt toe

Steeds meer woningen en kantoren worden niet meer verwarmd met aardgas. Ze worden aangesloten op een collectief stadsverwarmingssysteem dat gebruikmaakt van bodemwarmte of worden verwarmd met behulp van warmtepompen. Door de integratie van de voorheen gescheiden energiestromen van gas, warmte en elektriciteit ontstaat de flexibiliteit die nodig is om een groot aandeel hernieuwbare energie in het energiesysteem in te passen. Dit kan door infrastructuren aan elkaar te koppelen. Als er bijvoorbeeld een overschot aan elektriciteit is, kan dit omgezet worden in waterstof (power-to-gas), in warmte die nuttig kan worden gebruikt (power-to-heat) of worden gebruikt voor het maken van chemische producten (power-to-products). Omgekeerd kan bijvoorbeeld biogas worden benut voor de productie van elektriciteit en warmte. Er ontstaan hybride energiesystemen en kruisverbanden.

Enorme datastromen

Ook de afstemming van vraag en aanbod van energie wordt complexer. Uitwisseling, opslag en het omzetten van energiestromen vereisen ‘realtime’ informatie over vraag, aanbod en prijzen op verschillende momenten. Bovenop de fysieke stroom van elektriciteit komt daarom een stroom van informatie en communicatie. Een complexe energielogistiek die gestuurd wordt door ICT-technologie. De toepassing van sensoren in het netwerk en de grootschalige uitrol van de slimme meter zorgen voor nieuwe mogelijkheden voor het monitoren van de werking van het energiesysteem. Door de toepassing daarvan nemen de (realtime) datastromen enorm toe toe.

Nieuwe spelers

De energiemarkt werd tot een aantal jaren geleden gedomineerd door een beperkt aantal geïntegreerde energiebedrijven. Inmiddels zijn daar veel nieuwe energieleveranciers bijgekomen en soms ook met eigen productiecapaciteit. Zo verenigen energiecoöperaties zich in een overkoepelende coöperatie om energie te leveren aan hun leden. En produceren autofabrikanten niet alleen elektrische auto’s, maar leggen zij ook snellaadstations aan. Weer andere partijen treden als ‘aggregator' op of bieden diensten aan voor energiebesparing in combinatie met de slimme meter. Data worden een belangrijke bron van innovatie, waardoor ook weer nieuwe, onverwachte spelers de energiemarkt gaan betreden.