Maatregelen
om het net in Utrecht te ontlasten

Tien maatregelen voor meer ruimte op het Utrechtse net

1) Technische ingrepen

Stroom kiest de weg van de minste weerstand. Door de complexe manier waarop het elektriciteitsnet aan elkaar is verbonden kan het gebeuren dat - op momenten dat veel stroom over het net getransporteerd wordt - knelpunten ontstaan. Er gaat dan teveel stroom over een bepaald deel van het net. En dat terwijl er elders op het net wel ruimte is. Door een 'omleiding' aan te leggen in het hoogspanningsnet, kunnen we stroom tijdelijk naar een deel van het net verplaatsen waar het minder druk is. Daarmee houden we een betere balans op het net. Het is alleen een complexe puzzel om die omleiding aan te kunnen leggen.

2) Inzet van regelbare opwek

Met deze maatregel gaan we op de juiste plekken en op de juiste momenten extra stroomproductie realiseren. Dat kan bijvoorbeeld als een tuinder zijn warmtekrachtkoppeling aanzet of met de inzet van grote batterijen. We vragen bestaande en nieuwe grootverbruikers of ze willen helpen. Via de aanbesteding ‘Flextender Stedin-TenneT’ vroegen we marktpartijen regelbare stroomproductie als dienst aan te bieden. Zij leveren dan op piekmomenten extra stroom aan het net met stroomgeneratoren. De generatoren worden ingezet totdat de netverzwaring gereed is. Dit is een tijdelijke noodmaatregel als aanvulling op de andere maatregelen. Zo houden we het net veilig en blijft er ruimte om ook aan de groeiende energiebehoefte te voldoen.

Huidige situatie
Laatst gewijzigd: november 2025
De eerste ondernemer helpt sinds mei 2025 de druk op het elektriciteitsnet in de provincie Utrecht te verlagen door zijn warmtekrachtkoppeling (WKK) hiervoor in te zetten. Daarnaast hebben we in de zomer van 2025  het eerste Flextendercontract voor regelbare stroomproductie getekend. Vanaf het najaar  van 2026 levert dit 60 MW aan extra stroomcapaciteit op. In de tussentijd zoeken we naar meer ondernemers die kunnen helpen en naar meer locaties voor het plaatsen van generatoren die in de Flextender zijn aangeboden.

Lees meer over de inzet van regelbare opwek

3) Netbelasting tijdelijk vergroten

We gebruiken in onze netten en stations bepaalde grenzen om een maximale hoeveelheid elektriciteit te transporteren. Met deze maatregel onderzoeken we of we de grenzen kunnen verleggen, waardoor we nog meer elektriciteit kunnen transporteren. Uitgangspunt is dat zwaardere belasting niet leidt tot gevaarlijke situaties of verminderde beschikbaarheid van het elektriciteit.

Huidige situatie
Laatst gewijzigd: november 2025
Het onderzoek van TenneT naar het tijdelijk verhogen van de belasting van het elektriciteitsnet is afgerond. Voordat we deze maatregel kunnen toepassen, moeten alle betrokken partijen hiermee instemmen. Voor elke netschakel is onderzocht wat de zwakste schakel is. Als we deze knelpunten oplossen, kan een netschakel technisch gezien hoger belast worden.

4) Netondersteunende opslag

We bewegen naar een nieuw energiesysteem, waarin we voor onze energievoorziening steeds meer afhankelijk zijn van de natuur; of de zon schijnt en hoe hard het waait. Dat betekent dat er per dag verschillen zijn in de hoeveelheid energie die beschikbaar is. Deze maatregel gaat over het aansluiten van batterijen die het net ondersteunen. Een batterij komt hiervoor in aanmerking als deze minimaal vier uur stroom kan terugleveren op momenten van afnamecongestie en daarvoor ook opgeladen is. Daarom sluiten wij batterijen alleen nog aan op het net als ze helpen om drukte te voorkomen. Om batterijen op deze manier te sturen, is een capaciteitssturingcontract (CSC) nodig.

Huidige situatie
Laatst gewijzigd: november 2025
Samen met TenneT onderzoeken we waar we batterijen het beste in kunnen zetten. We zijn in gesprek met marktpartijen die interesse hebben om batterijen via een CSC-contract te plaatsen.

5) Begrenzen transportcapaciteit op landsgrenzen

Deze maatregel is technisch, juridisch en Europeesrechtelijk bijzonder complex en vraagt om een zorgvuldige afweging. Het idee bij deze maatregel is om stroom bij de landsgrens tegen te houden en zo ruimte op het net vrij te maken. TenneT heeft onderzocht in hoeverre het begrenzen van transporten over de grenzen met België en Duitsland kan helpen om binnenlandse congestie te verminderen. Voor de provincie Utrecht blijkt dat dit slechts 0,3% verlichting geeft, terwijl het grote gevolgen heeft voor onze buurlanden en voor de Europese elektriciteitsmarkt. Daarom zetten we deze maatregel nu niet in.

6) Congestiemanagement voor bedrijven

Bestaande klanten die nu al stroom gebruiken, kunnen helpen om de balans te verbeteren tussen hoeveel stroom er nodig is en hoeveel er beschikbaar is. Dit doen ze door grote pieken in hun stroomverbruik te verminderen. Bedrijven die tijdelijk minder stroom gebruiken of juist extra stroom terugleveren, zorgen ervoor dat het stroomnet op drukke momenten minder belast wordt. Dit heet congestiemanagement. Bedrijven leveren dan ‘flexibel vermogen’. Hiervoor krijgen ze een financiële vergoeding. In de eerste fase van congestiemanagement is meedoen vrijwillig. Als dit niet genoeg helpt om het stroomnet te ontlasten, volgt de volgende stap: verplichte deelname aan congestiemanagement.

Huidige situatie
Laatst gewijzigd: oktober 2025
In 2024 hebben we aan meer dan 2.700 grote bedrijven gevraagd om flexibel vermogen aan te bieden. Uiteindelijk was dat niet genoeg om het stroomnet in de provincie Utrecht minder te belasten. Op 15 november 2024 zijn we daarom gestart met de volgende fase van congestiemanagement: verplichte deelname. Dit is een ingrijpende maatregel die we alleen inzetten wanneer de situatie op het net ernstig is.

Grote bedrijven met een gecontracteerd vermogen van 1 MW of meer moeten dan kijken of ze op drukke momenten minder stroom kunnen afnemen of meer kunnen terugleveren. Hiervoor krijgen ze een vergoeding. In Utrecht moesten 21 bedrijven met een gecontracteerd vermogen van 3 MW of meer verplicht meedoen. Helaas heeft dit niet genoeg extra ruimte op het net opgeleverd. Voorlopig gaat Stedin niet verder met verplichte deelname op afnamecongestie in de provincie Utrecht. Andere maatregelen lijken nu beter te werken. Ook praten we met bedrijven over het plaatsen van bijvoorbeeld een batterij.

Lees meer over congestiemanagement voor bedrijven

7) Net-efficiënte installaties bestaande bouw

De groeiende vraag naar elektriciteit is deels een gevolg van het elektrificeren, ofwel aardgasvrij verwarmen. Huizen en gebouwen elektrificeren in rap tempo. Cv-ketels maken plaats voor warmtepompen. Dat is goed nieuws voor de verduurzaming van ons land, maar het gaat momenteel zo snel dat er problemen ontstaan op het elektriciteitsnet. Door in deze fase van de energietransitie netbewuste keuzes te maken, zorgen we ervoor dat we het stoomnet zo min mogelijk belasten. Daarom is het advies voor bestaande huizen en gebouwen: kies voorlopig voor hybride warmtepompen, in plaats van volledig elektrische. De hybride variant verbruikt minder elektriciteit. Daarnaast zien we het belang van het slim instellen van warmtepompen en elektrische installaties om zo het elektriciteitsverbruik te beperken. 

Lees meer over net-efficiënte installaties

8) Netbewuste nieuwbouw

De woningbouwopgave in ons land is enorm. Er moeten heel veel extra huizen bij. Doordat het net op steeds meer plekken vol zit, is het niet altijd vanzelfsprekend dat een nieuwbouwproject een elektriciteitsaansluiting kan krijgen. Wat nou als de nieuwbouwwijk bijna geen elektriciteit van het net vraagt en ook zo weinig mogelijk teruglevert? Dat noemen we netbewuste nieuwbouw.

Op verschillende plekken in het land worden al netbewuste wijken gebouwd en leren we hoe dit zo efficiënt mogelijk werkt. Bijvoorbeeld bij de pilot in Merwede-Kanaalzone in Utrecht. Maar denk ook aan projecten waarbij door de netbeheerder van tevoren een maximale hoeveelheid netcapaciteit beschikbaar wordt gesteld. Dit stimuleert de projectontwikkelaar om creatieve oplossingen te zoeken en de nieuwe wijk zo netbewust mogelijk te ontwerpen. Bijvoorbeeld met publieke laadpleinen waar netbewust laden (laden buiten de spitsuren) de norm is of gezamenlijke opwek door middel van zonnepanelen op de gevel.

Huidige situatie
Laatst gewijzigd: december 2025
In 2024 zijn we een eerste pilot gestart in Merwede-Kanaalzone. In 2025 is de handreiking Netbewuste energieconcepten gepubliceerd. 

Lees meer over netbewuste nieuwbouw

9) Netbewust laden van elektrische voertuigen

Steeds meer mensen rijden elektrisch, en dat is goed voor het klimaat. Maar al die auto’s moeten ook worden opgeladen. Vooral tijdens de drukke avonduren op werkdagen tussen 16.00 en 21.00 uur. Om overbelasting van het stroomnet te voorkomen, starten we deze winter met netbewust laden op publieke laadpalen in drukke gebieden.

Wat is netbewust laden?
Netbewust laden is laden op het moment dat er voldoende ruimte is op het stroomnet. Dit betekent dat uw auto op werkdagen tijdens de piekuren tijdelijk met een lager vermogen laadt. Zo blijft het net betrouwbaar voor iedereen. En verkleinen we de kans op overbelasting, zonder dat u iets hoeft te doen. Wilt u sneller laden? Dan kunt u op veel locaties netbewust laden tijdelijk uitzetten.

Huidige situatie
Laatst gewijzigd: december 2025
In de winter van 2025/2026 wordt netbewust laden ingezet van 1 december t/m 28 februari in de provincie Utrecht.

Lees meer over netbewust laden

10) Wachtrijen voor kleinverbruik aansluitingen

Met het maatregelenpakket zetten we alles op alles om te voorkomen dat er wachtlijsten ontstaan voor nieuwe huizen en kleine bedrijven. Als we allemaal ons steentje bijdragen creëren we samen ruimte op het net. Mochten de maatregelen niet het gewenste effect hebben, worden dergelijke wachtlijsten die nu al voor grote bedrijven bestaan ook een reële en extreem vervelende consequentie voor consumenten en kleinverbruikers. Dit betekent dat nieuwe aanvragen voor bijvoorbeeld het verzwaren van de aansluiting of een nieuwe aansluiting dan op een wachtlijst komen te staan. 

Wanneer gaat dit spelen?
Eind 2024 ijkmoment en besluitvorming

gerelateerde onderwerpen