Wat kunt u
zelf doen bij congestie

Stappenplan zelf aan de slag

Stap 1: Vraag uw meetdata op

Om te bepalen wat u zelf kunt doen, moet u eerst weten wat uw huidige energiegebruik is. Uw meetverantwoordelijke houdt dit voor u bij en geeft deze gegevens aan ons door. Deze meetgegevens kunt u ook zelf gebruiken om inzicht te krijgen in uw energiegebruik.

Uw meetbedrijf registreert per aansluiting (EAN-code) uw energieverbruik elk kwartier voor zowel afname als teruglevering van elektriciteit. Zij kunnen u toegang geven tot deze gegevens. Vraag hierom bij uw meetverantwoordelijke. 

U kunt ook op andere manieren inzicht krijgen in uw energieverbruik. Bijvoorbeeld door te investeren in een energiemanagementsysteem. Deze verzamelt alle data en geeft u inzicht in uw gebruik, pieken en inefficiënties. Of gebruik monitoring op installatieniveau. Hiervoor kunt u extra meters plaatsen bij specifieke installaties. Zo ziet u welke machines of processen de meeste energie verbruiken.

Stap 2: Maak uw energieprofiel

Met de meetdata kunt u een energieprofiel maken. Dit profiel geeft een overzicht van uw energiegebruik: hoeveel elektriciteit u afneemt of teruglevert; op welke momenten dat is zodat u uw piek- en dalmomenten ziet; en als u gericht metingen doet op specifieke installaties ziet u ook waar u elektriciteit gebruikt.

Er zijn verschillende manieren om een energieprofiel te maken. Kies wat het beste bij u past:

• Uw technische afdeling: heeft u een eigen technische afdeling? Zij kunnen vaak zelf een energieprofiel maken.
• Uw meetbedrijf: veel meetbedrijven bieden ondersteuning bij het maken van een energieprofiel. Informeer bij uw meetbedrijf wat zij voor u kunnen doen.
• Extern deskundige: een technisch adviesbureau, een ingenieursbureau of een energieadviseur kan een uitgebreide energie-audit bij u doen en uw energieprofiel opstellen.
• Energiemanagementsysteem: met een energiemanagementsysteem maakt u zelf een energieprofiel.

Tip: vraag subsidie aan (alleen voor afname)

U kunt subsidie aanvragen voor een flexibiliteitsscan als uw bedrijf met een grootverbruikaansluiting en een gecontracteerd transportvermogen van 100kW of meer is gevestigd in een congestiegebied voor afname. De subsidie gebruikt u om een energieadviseur uw energieprofiel te laten maken en u te adviseren welke mogelijkheden u heeft om flexibeler om te gaan met uw energiebehoefte. Deze subsidie heet subsidie flexibel elektriciteitsverbruik (Flex-e).

Stap 3: Analyseer uw energieprofiel

Met uw energieprofiel heeft u inzicht in uw energiegebruik. Door dit vervolgens te analyseren, kunt u bepalen waar uw mogelijkheden tot besparen en optimaliseren liggen. U kunt de analyse zelf doen of hier hulp bij inschakelen van een externe deskundige. Punten die interessant zijn om te analyseren:

• Piekbelasting: wanneer is uw afname of teruglevering het hoogst? Hoe komt dit?

• Patronen in tijd: bekijk hoe uw energiegebruik verschilt per periode, zoals per dag, per week of per seizoen. Deze analyse kan inefficiënties laten zien. Denk aan verlies van energie of overbodig energieverbruik, zoals apparaten die onnodig aanstaan in rustige periodes.

• Verhouding tussen pieken en dalen in energieverbruik: vergelijk het hoogste verbruik (piek) met het gemiddelde en laagste verbruik (dal). Een groot verschil kan wijzen op inefficiënties, maar ook op onregelmatige energiebehoeften.

• Verbruik per installatie of proces: meet u het energieverbruik per installatie? Analyseer dan het energieverbruik per installatie of proces. Dit helpt u om het verbruik gericht bij te sturen.

• Vergelijk met andere bedrijven: door uw energiegebruik te vergelijken met soortgelijke bedrijven in uw branche krijgt u inzicht in hoe u het doet ten opzichte van deze bedrijven.

Stap 4: Onderzoek uw bespaarmogelijkheden

U heeft nu goed inzicht in uw energiegebruik. Dit helpt u om te bepalen waar u energie kunt besparen. Het ligt voor de hand om te beginnen met de grootste energieverbruikers in uw bedrijfsproces. Een deskundige zoals een energieadviseur kan u helpen met welke maatregelen slim zijn om te nemen. Gebruik vervolgens uw energieprofiel om te zien wat het effect is van de genomen maatregelen en waar u nog verder bij kunt sturen.

Voorbeelden van maatregelen zijn:

• Grote machines en productieprocessen optimaliseren door bijvoorbeeld regelmatig onderhoud uit te voeren om inefficiënties te voorkomen.

• Machines automatiseren zodat ze alleen werken wanneer dat nodig is.

• Energie-intensieve machines vervangen.

• Temperatuurinstellingen aanpassen zodat u alleen ruimtes verwarmt of koelt wanneer dit nodig is.

• Machines uitschakelen buiten werktijd.

Stap 5: Onderzoek de optimalisatie van uw capaciteit

Naast besparen kunt u ook onderzoeken hoe u uw huidige transportvermogen zo efficiënt mogelijk kunt gebruiken. Door bijvoorbeeld uw bedrijfsproces anders in te richten kunt u uw energieverbruik verplaatsen naar een ander moment of spreiden over de dag. Zo voorkomt u piekmomenten in uw verbruik. Laat u adviseren welke opties voor u interessant zijn. Gebruik vervolgens uw energieprofiel om te zien wat het effect is van de optimalisaties die u uitvoerde en waar u nog verder bij kunt sturen.

Voorbeeld van optimalisaties zijn:

• Load shifting
  Verschuiven van het gebruik van apparaten van de piek- naar de daluren.

• Energiesturing
  Met energiesturing verandert u het energieverbruik van uw apparaten op het moment dat u ze gebruikt. U gebruikt hiervoor een energiebeheersysteem. Zo laadt u bijvoorbeeld laadpalen op wanneer er veel zonne-energie is. Het systeem kan ook processen die veel energie vragen tijdelijk uit zetten om een piek te voorkomen. Ook kan het bepalen wanneer het optimaal is om elektriciteit op te slaan in een batterij of juist uit de opslag te gebruiken.

• Aftoppen
  Wekt u stroom op met zonnepanelen en is het gecontracteerd vermogen op uw aansluiting te laag om alle opgewekte stroom terug te leveren? Wek dan slimmer op door af te toppen. Hiermee vlakt u de hoogste pieken van de opwek af. Hiervoor installeert u een omvormer met een lager vermogen dan die van de zonnepanelen. 

• Slimme opstelling zonnepanelen
  Het lijkt logisch om uw zonnepanelen op het zuiden te richten, maar dat hoeft niet de beste oplossing te zijn. Energie van zonnepanelen die op het oosten of westen zijn gericht, wordt over het algemeen efficiënter gebruikt. Door de zonnepanelen te richten op een manier die aansluit bij uw energieverbruik, maakt u slimmer gebruik van uw eigen opwek.

• Energieopslag
  Installeren van batterijen die uw zelf opgewekte stroom opslaan op piekmomenten in de teruglevering en gebruik van deze stroom op een piekmoment in de afname.

• Warmte-terugwinning
  Gebruiken van warmte uit productieprocessen voor bijvoorbeeld verwarming of andere toepassingen in plaats van hier stroom voor te gebruiken.

Tip: vraag subsidie aan (alleen voor afname)

U kunt subsidie aanvragen voor het onderzoeken welke maatregelen om flexibel om te gaan met uw energieverbruik passen bij uw bedrijf. Ook is er subsidie voor het uitvoeren van maatregelen. U krijgt dan een deel van de investeringskosten terug. Deze subsidie heet subsidie flexibel elektriciteitsverbruik (Flex-e).

Stap 6: Zoek de samenwerking op met andere bedrijven

Samenwerken met andere bedrijven op het gebied van energie kan een slimme manier zijn om de beschikbare capaciteit op het stroomnet zo goed mogelijk te gebruiken. Door bijvoorbeeld lokaal met elkaar capaciteit te delen: op de momenten dat uw bedrijf meer energie nodig heeft, kan een bedrijf in de buurt juist capaciteit over hebben, en andersom. Zo maakt u gebruik van elkaars flexibele capaciteit. Het kan ervoor zorgen dat u verder kunt met uw plannen. Dit kan helaas niet overal. Het werkt vooral op plekken waar meerdere bedrijven dicht bij elkaar op het net zitten. Bijvoorbeeld op bedrijven- en industrieterreinen. Onderzoek de mogelijkheden met bedrijven in de buurt en met hulp van een partner, zoals een technisch adviesbureau.

Voorbeelden van collectieve oplossingen

• Directe lijn (afname en teruglevering)
  Een directe lijn is een directe verbinding tussen een energieproducent, zoals een wind- of zonnepark, en een afnemer van energie in de buurt. De afnemer krijgt de stroom direct vanuit de bron en dus niet via het openbare elektriciteitsnet. Dit gebeurt zonder dat er een netbeheerder bij betrokken is. Het aanleggen van een directe lijn kan ingewikkeld zijn. Denk aan de technische kennis die nodig is, de veiligheidseisen en de vergunningen en regels waaraan u moet voldoen. Ook kunnen de kosten hoog zijn. Laat u dus goed adviseren. Schakel op tijd specialisten in om de haalbaarheid te onderzoeken.

• Gesloten distributiesysteem (afname en teruglevering)
  Het uitwisselen van gas of elektriciteit gebeurt in Nederland via openbare netten die beheerd worden door een netbeheerder. Het uitwisselen van gas of elektriciteit kan ook in een privaat net. Het net is dan eigendom van een partij zoals een bedrijf of een gemeente. Dit noemen we een gesloten distributiesysteem (GDS). Houd er rekening mee dat het opzetten van een GDS ingewikkeld is. Het vereist naleving van strenge regelgeving en toestemming van de Autoriteit Consument & Markt (ACM). Voor de aanleg en het beheer is gespecialiseerde kennis en technische expertise nodig. Ook vraagt het vaak om een flinke investering.

• Groepstransportovereenkomst (afname en teruglevering)
  Een groepstransportovereenkomst (GTO) is een contract waarbij bedrijven gezamenlijk gebruikmaken van een afgesproken transportcapaciteit. Doordat ze pieken en dalen in energieverbruik op elkaar afstemmen, kunnen ze efficiënter omgaan met de beschikbare stroom. Een GTO vormt ook een van de bouwstenen voor een energiehub. Een energiehub mag de bestaande congestie niet verergeren zowel op het regionale als het hoogspanningsnet van Tennet. Daarom zijn de mogelijkheden per regio verschillend en is er maatwerk nodig.

• Cable pooling
  Cable pooling is het delen van dezelfde elektriciteitsaansluiting en kabels door twee partijen voor het terugleveren van energie uit meerdere duurzame bronnen, zoals wind- en zonne-energie. Uw bedrijf kan zo, samen met een bedrijf dat al transportcapaciteit heeft, ook in congestiegebieden aangesloten worden om energie terug te leveren aan het net. Dit is onder voorwaarden toegestaan en passen we nu nog enkel toe bij duurzame opwek.

gerelateerde onderwerpen